شناسایی و مکان یابی ژن های مرتبط با تحمل به خشکی در مرحله جوانه زنی درگندم (triticum aestivum)

به منظور نقشه یابی qtl های مرتبط با ژن های مقاومت به خشکی در مرحله ی جوانه زنی گندم، هفت صفت طول ساقه (sl)، طول ریشه (rl)، نسبت ساقه به ریشه (rsr)، وزن تر ساقه (sww) و وزن تر ریشه (rww)، وزن خشک ساقه (sdw) و وزن خشک ریشه (rdw) در دو سطح تنش وشاهد در مرحله ی جوانه زنی مورد ارزیابی قرار گرفتند. جمعیت مورد مطالعه شامل 118 لاین اینبرد نوترکیب حاصل تلاقی دو والد، طبسی (مقاوم به خشکی و بومی ایران) و تایفون (حساس به خشکی، عملکرد بالا و اروپایی) می باشد. نقشه پیوستگی نشانگر ریز ماهواره (ssr)با مجموع 217 مکان ژنی نشانگرهای پیوسته و طولی معادل 2795 سانتی مورگان می باشد. تعداد بیست و چهار qtlبرای صفات rww-str، rdw-str، sdw-str، sww-ctrl و sdw-ctrl برروی کروموزوم های a3، b3، a5، b5، d5، a6، b6 وd6 در این مطالعه شناسایی شدند. در ژنوم های a، b و d به ترتیب 11، 8 و 5qtl مکان یابی شدند.کروموزومa 6 بیشترین تعداد qtlها را به خود اختصاص داده است. میانگین تنوع فنوتیپی وزن خشک ساقه در شرایط تنش (4/62%) بیشترین و میانگین ارزش فنوتیپی وزن خشک ساقه در شرایط بدون تنش(1/12%) کمترین مقدار بوده است. تمام qtlها بزرگ اثر (3lod? ) و بیشترین متوسط lod برای صفت وزن خشک ساقه در شرایط تنش (1/32lod=) و کمترین آن برای صفت وزن خشک ساقه در شرایط بدون تنش(4/3lod=) محاسبه گردید. به جز صفت وزن خشک ساقه در شرایط بدون تنش بقیه ی مکان های ژنی مربوط به qtlها از والد مقاوم طبسی به جمعیت نقشه یابی به توارث رسیده اند. نشانگر 4024xgwmروی کروموزوم a3 باqtl های qrww-str، qrdw-str و qsdw-str، نشانگرa533xgwm روی کروموزوم b3 با qtl های qrdw-str و qsdw-str و نشانگر 815xgwm روی کروموزوم d6 با qtlهای qrww-str، qrdw-str پیوستگی نشان داد و با توجه به شناسایی پیوستگی این نشانگر ها با qtlهای مرتبط با صفات زراعی در شرایط تنش خشکی در مطالعات مشابه روی همین جمعیت می توان وجود گروه های ژنی موثر بر مقاومت به خشکی را در این ناحیه تایید نمود. نتایج نشان داد که درمواجه گیاه با تنش خشکی در مرحله جوانه زنی، گروه های ژنی خاصی بیان می شوند که گروهی از این ژن ها در مراحل رشدی مختلف و در شرایط تنش خشکی بیان یکسانی دارند و گروهی تنها خاص مقاومت در مقابل تنش خشکی در مرحله ی جوانه زنی می باشند.